Onlangs zag ik in Kinepolis Hasselt de film “Philomena”. In de hoofdrol een schitterende, verbluffende Judi Dench. Ze heeft een Oscarnominatie voor haar rol en de film is eveneens genomineerd. Maar de Oscar ging naar anderen.
Philomena is op zoek naar haar zoon, die net 50 is geworden. Als jong meisje werd ze zwanger, kwam in een klooster terecht om te bevallen, moest daar nog een tijd verblijven samen met haar kindje; op een dag werd haar zoontje Anthony door een echtpaar meegenomen, ze heeft hem nooit meer gezien.
Aan het einde van de film zien we dat de kloosterzusters 50 jaar later nog altijd oneerlijk, achterbaks en hypocriet zijn. Eén van de weinige oude zusters die nog is overgebleven staat nog altijd achter de beslissing om de kinderen ter adoptie af te staan.
Het is een mooie, warme film dankzij Judi Dench. Het is een ijskoude film door wat de zusters die jonge meisjes hebben aangedaan.
Dit jaar werken we rond de campagne “My body, my rights”, “een pleidooi voor seksuele en reproductieve rechten en gezondheid”; het is een actie waarin o.a. wordt gesteld dat meisjes en vrouwen zelf mogen bepalen hoe zij hun seksualiteit invullen.
Philomena heeft haar zoontje nooit, geen enkele dag van haar leven, kunnen vergeten. Door zijn afwezigheid was hij luidkeels aanwezig. Elke dag deed het pijn, elke dag worstelde ze met het verlies. En andere mensen hebben haar dat aangedaan, moedwillig. Philomena had recht op haar seksualiteit, had recht op haar kind. Zoals ook nu meisjes en vrouwen dat recht hebben, of zouden moeten hebben!
En iets daarna zag ik “Omar”. Ook genomineerd, greep eveneens naast de Oscar.
Het had een film over liefde en vriendschap kunnen zijn – en is dat voor een deel ook. Omar en zijn vrienden én Nadia, het meisje op wie hij verliefd is wonen op de Westbank; hij moet over een metershoge muur klimmen om hen te zien- de muur van de schande, de apartheidsmuur.
We zien de vernederingen, het geweld, de uitzichtloze toestand van de Palestijnen omwille van de Israëlische bezetting.
We zien ook wat die bezetting met mensen doet. Omar en zijn vrienden doen zaken die ze onder normale omstandigheden nooit zouden doen. De bezetting maakt hen tot verraders in meerdere opzichten, zet hen tegen elkaar op. Het leven gaat met hen aan de haal.
Omar en Nadia. Een droomkoppel. Ze zijn dolverliefd op mekaar, er is zo ontzettend veel tederheid en ingehouden verlangen. Nadia haar ogen stralen en lachen als ze Omar ziet. Rond Omars mond krult altijd een glimlach als Nadia bij hem is Telkens als ze elkaar ontmoeten geven ze mekaar kleine briefjes. Normaal gezien zouden ze samen een mooi, liefdevol leven leiden. Maar als Palestijn leven onder de Israëlische bezetting is niet ‘normaal’. Wat een mooi, warm liefdesverhaal had kunnen worden, verandert hier in een regelrechte nachtmerrie, in een onverdraaglijke verschrikking.
Jongeren hun dromen, hun verlangens, hun hunkering, hun verwachtingen, kortom hun toekomst afnemen, dat is misdadig.
’t Is maar een film? Zeker, maar de realiteit is honderd maal erger.
“Omar” moet je gezien hebben.
Zoals je “Ochtend in Jenin” van Susan Abulhawa moet gelezen hebben.